ashob [1]

صفحه 1:
The Physics of Marketing CHAOS THEORY 

صفحه 2:
انجمن فیزیک دانشكاه بيام نور كرج ۹6 ee 

صفحه 3:
زنگی به توان فیز یک آدرس وبلاکت: ۳ ولو( ‎Www.‏ ‏پست الکترونیک : «Sarat.moheban@gmail.com 

صفحه 4:


صفحه 5:
فمو و كه اشوب اذ 

صفحه 6:
از | شفتگی زندگی زائیده می شود در حالی که از نظم عادت بوجود می آید.. آدامز مورخ آمریکایی لح 

صفحه 7:
انقلاب های هستند ۱ و علمی و تکنولوژیکی دائما در حال رخ ر حال رخ دادن هستذ 

صفحه 8:
انسان فیز به تبع آن پیوسته در تغییر است 

صفحه 9:
پس هر چه از آن انسان است هم تغییر میکند san 

صفحه 10:
A _ = برخی آشوب را بس از نسبیت و فیزیک کوانتومی سومین انقلاب فیزیک در قرن بیستم نامیده اند» 

صفحه 11:
۹ | «جمله بی قراریت » از طلبم قرار توست طالب بی‌قرار شو » تا که قرار آیل_مولو 

صفحه 12:
قوانین جبری طبیعی » کماکان حاکمیت دارند و پی برده شده که سیستم ها به شیوه ای دورانی عمل می کنند که در آن بی نظمی منجر به نظم و نظم منجر به بی نظمی می شود. 

صفحه 13:


صفحه 14:
این علم جدید تئوری پیچیدگی نامیده می شود و جنبه ای از این علم که توجه همگان را به خود جلب کرده است تئوری آشوب يا نظم در بی نظمی نامیده می شود. 

صفحه 15:
e : ‏نار بحجه‎ ٠ ‏اولین شخصی که با خاصیت آشوب برخورد کرد ۲330303۲0 بود. وی در سال ۱۸۹۸ هنگامی که مشغول‎ ‏کار روی سیستمی مبتنی بر سر خوردن ذرات روی سطح بدون اصطعاک وبا خم ثلبت بود. پی برد که این‎ ‏پوانکاره در سال ۱۹۰۰ هنگامی که‎ Hadamard ‏سیستم نسبت به شرط اولیه بسیار حساس است. پس از‎ ‏مشخول مطالعه روي مسئلة جوم ماد زمين و خورشيد بود عي برد كه لبن قبل از مساكل توس فوادی برو و‎ ‏حركت نيوتن و قوانين كبلر قابل حل نيست و نوعى مسئله آشوب به نظر مى رسد. اين مسئله به بررسى جكوتكى‎ ‏رفتا سیرهای حرکت و سرعت حرکت اجرا می پردازد که به طور متقلبل بر همدیگر لثر می گذارند. پس از‎ ‏پوانکاره دانشمندلنی مانند ۷۷۵00 1616 ,81۳1۱08۴ و ۵۳۲۷۳19 نیز در مورد سائل سیستم های‎ ‏دینامیکی غیرخطی به مطالعه پرداختند. پس از سال ۱۹۵۰ نظریه آشوب با سرعت بیشتری به حرکت خود ادامه‎ ‏داد زیرا رفتارهلیی که تنوری خطی امکان پاسخگویی به آنها را نداشت. روز به روز بیشتر می شد به علاوه با‎ ‏ظهور رایلنه ها در دفلتر کار و ادارات و توانلیی لین دستگاه ها برای محاسبه اعمال تکراری بسیاری از سائل‎ ۱۹۷۷ ‏آشوب که درگیر تکرارهای بسیار زیاد و فرمول های ساده ریاضی بودند قلبل حل به نظر رسید. در سال‎ ‏نخستين بار يكصد نفر از دانشمندان علوم مختلف در کشور ایتلیا کردهم آمدند تا اطلاعات خود را در‎ ly ‏مورد تلوری آشوب با هم مبادله کنند و لین نخستین گردهملیی جهلنی در مورد تنوری آشوب بود که برگزار‎ <= چا 

صفحه 16:


صفحه 17:
مهم ترین شعار نظریه آشوب : / The Physics of Marketing ‏هس‎ ‎CHAOS THEORY, 

صفحه 18:
در جای دیگریگروهی از دانشمندان علم ژنتیک مشغول مطالعه بر نقشه ژنتیکی قوریاغه ها بودند 

صفحه 19:


صفحه 20:
‎aie‏ ی ی ی ی ی ‎ ‏این نویه سپس در حیعله تمام علوج و ماج تجربی» ‎tA‏ ‏رفتاری» مدیریتی و اجتماعی واردشده و اساس تغییرات بنیادی درعلوم به ویژه هواشناسی نجوم» مکانیک. فیزیک. ریاضی؛ زیست شناسی» اقتصاد و مدیریت را فراهم آورده است . ‎ ‏تلوری آشوب» سیستم های دینامیکی بسیا » ای ‎hbo con ie ie‏ تپش قلب انسان» فرآیندهای زمین شناسی و ... را مورد بررسی قرار می دهد. ‎ ‎ ‎ 

صفحه 21:
‎oS line gil a‏ نباید نظم را تنها در یک مقیاس جستجو کرد؛ پدیده ای که در مقیاس محلی, کاملا تصادفی و غیرقابل پیش بینی به نظر می رسد چه بسا در مقیاس بزرگتر, کاملا پایا ‎(Stationary)‏ 4 قابل پیش بینی باشد. ‎7 ‎ 

صفحه 22:
تئوری پیچیدگی چیست ؟ تا چندی قبل اندیشمندان جهان را مجموعه ای از سیستم هایی تصور می کردندکه مطابق با قوانین جبری طبیعت , به طریقی مشخص و قابل پیشبینی , در حال حرکت هستند . اکنون آنان بر نقش خلاقانه بى نظمی و آشوب تاکید کرده و جهان را مجموعه ای از سیستم هایی يوه هاى خود سازمان ده عمل مي نمايند ميدانند كه به 

صفحه 23:
واژه آشوب چه معنی می دهد ؟ واو 5 به طور سنتی به عنوان بی نظمی و آشوب و فقدان هر كونه ساختار يا نظم تعريف مى شود . تعريف جديد آشوب اشاره بر أن دارد كه بى نظمى ممكن است كه صرفا سطح بالایی از ييجيدكى باشد كه شايد از فرايندهاى قطعى ناشى شود . هیلز در 1996 آشوب با بي نظمي را اینگونه تعریف مي کند.ز ‎ow‏ ‏نظمی و آشوب نوعی نظم در بی نظمی است . بی نظم از آ ن رو که نتایج آن بی نظمی منظم غیر قابل پیش بيني است و بدان جهت که از نوعی قطعیت برخوردارست. آدامز آشفتگی را اینگونه تعریف می کند : از آشفتگی زندگی زائیده می شود درحالیکه ازنظم عادت به وجود می آید. = 

صفحه 24:
بی نظمی درمفهوم علمی یک مفهوم ریاضی محسوب می شود که شاید نتوان خیلی دقیق آن‌را تعریف کرد اما می توان | آن‌را نوعی اتفاقی بودن همراه باقطعیت دانست. Geen IDs Sabie aS cuilliol ps wl cases ‏نارود هد بعلته اعتلالات: عارچي رخسی ده و انفاقن‎ ‏بودن بدلیل آن‌که رفتار بي نظمي, بي قاعده و غیرقابل‎ 

صفحه 25:
اصول اولیه تئوری بی نظمی: الف - همه سیستمهای دینامیکی غیرخطی دارای اتراکتو ۸۲۲۲۵0۲0۲ هستند. ‎Gul‏ سیستمها ازنظم به بی نظمی و ازبی نظمی به نظم ‏پ این سیستمها بعد از کدار از اتراکتورها سعانه به فراكتال ها ۳۲۵1۱ میرسند. ‏ت - اتراکتورها نقطه تعادل سیستم های دینامیکی را به نمایش ‏میگذارند دص ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 26:
اگر يك سیستم آشوپي را در مقطع زماني خاصي برش بزنیم, فقط هرج و مرج مي‌بینیم؛ چيزي در مایه بي‌نظمي, آشفتگي و پيش‌بيني‌ناپذيري کامل. در حالي‌که اگر نگاه فرايندي داشته باشیم و توسعه سیستم آشوبي را در فاصله زماني كافي نگاه کنیم, مي‌توانيم شاهد باشیم که درجه مشخصي نظم از درون آشوب بیرون مي 

صفحه 27:
_ يك سیستم آشوبي است: اگر رفتار آینده آن را نتوان به دقت پيش‌بيني کرد. چگونگي آغاز آن معلوم است اما اينکه چگونه به پایان مي‌رسد مشخص نیست. يك سیستم باز است: به اين معنا که با محیط خود مبادله اطلاعاتي, انرژيايي و مادي دارد. _يك سیستم پویا و نه ایستا است: ويژگي‌هاي آن مستمراً با گذشت زمان تغییر مي‌کند يك سیستم اتلافي است: اگر تکامل و گذار آن در طي زمان برگشت‌ناپذیر باشد و فقط زماني که نایدید شود از حرکت باز مي‌ایستد. _ يك سیستم غيرخطي است: اگر نتیجه آن به‌گونه‌اي غیرقابل پيش‌بيني » بیشتر از مجموع اجزاست يعني سیستم توانايي هم‌افزايي دارد. 

صفحه 28:
آشوب همراه با اغتشاش و انرژی بالا : بی‌نظمی موجود در آن بذر, نظم را در دل خود دارد. به بیان دیگر در قلمرو آشوب که وقوع هر چیزی ممکن به‌نظر می‌رسد» یک "جاذب عجیب " وارد بازی می‌شود و نوع جدیدی از نظم از درون آشوب آشکار می‌شود. وضعیتی که در طی آن آشوب به‌خاطر وجود به‌اصطلاح "جاذب عجیب " دست به "خودسازماندهی " می‌زند 

صفحه 29:
اهداف نظرية پیچیدگی: _توضيح ساختارهاى غالب (خودسازمان دهن) اندازه گذری پی‌یدگی نسبی(بارامترهای چند کانه سلسلة مراتيي) داری روشهای کتترل سیستمهای پیچیدن (نقاط عطف) _ به وجود آوردن مدلهای کارا (تلخبص) دس ا لس گوس كس های آباری ارم ود ها _حل مسائل غیرمعمول (میانبر) _نمایش کاربردهای جدید محتمل (نوآوری) ک میک ردن‌ق ولنینترتیبو اطلاعات براعتمام اهدافمیب ایستی روشهای‌عملی می‌سازعلیجاد شوند (بعنوباید قابل‌محاسبه باشند) 

صفحه 30:
1 نماية نحوة اتصال: اجزا به طور متوسط دارای بیش از یک ورودی و بیش از یک خروجی هستند (ولى ‎ai‏ آنقدر زیاد که منتهی به آشوب شود. 2_ وضعیت تبدیل نسبت به ورودی های مورد استفادة سیستم و متوسط خروجیهای ایجاد شده توسط آن به طور تقریبی برابر با 1 است. اگر اين اختلاف بسیار کمتر از 1 باشد سیستم به سمت یک وضعیت ایستا همگرا و آگر بسیار بیشتر از 1 باشد, سیستم یه سمت وضعیت آشوبناک واگرا خواهد شد. 3 فابلیت بادگیری اجزا قابلیت یادگیری از تجارب گذشته را دارند. اين یادگیری برای تغییر دادن قواعد سیستم و بهینه سازی انتقال وضعیت‌ها به کار می رود. 4_ عملکرد موازی: برخی از اجزا به طور خودکار و موازی فعالیت می کنند. این پدیده باعث ارتقای سرعت پاسخگویی و قابلیت تطابق سیستم خواهد شد 5 تغبیر برهم کنشها:اجزا قادرند اجزای دیگر را که با آنها برهمکتش دارند تغییر دهند.این تغییر مىتواند دائمى يا موقت باشد. 6 حلقه هاى بازخورد: در حلقة بازخورد خروجي‌ها به سمت ابتدای فرایند بازگشت داده می‌شوند به گونه‌ای که نتایح عملکردهای وآقعی باعث تصحیح فرآیند خواهد شد. 

صفحه 31:
7_ قابلیت کنترل: تمام متغبرها برای ثبات یاید قابل کنترل باشند (متغبرهای غیر قابل کنترل معرف اي ستند) ولی کنترل نباید باعث ایجاد تغیر شود, بلکه صرفاً باید سیستم را در محدوده‌های تعریف شده نگهدارد. 8 حوزه های جذب: راههای مختلفی در دسترس هستند که می‌توانند به یک هدف برسند. انعطاف پذیری پاسخ و آزادی خلاقیت در اینجا مطرح است. 9_ مرزهای خارچی: مرزهای سیستم نه کاملاً بسته‌اند و نه کاملاً باز, از صافی گذراندن اطلاعات در اینجا زم به نظر می‌رسد. 0 عملکرد سبستم: اهداف یا عملکردها می‌توانند چند گانه باشند. اين امر یک وجهة چند بعدی يه سیستم خواهد بخشید. 11 بلوک های سازنده زیر سیستم‌ها در ابعاد مختلف می‌توانند وجود داشته باشند که یک ساختار مدولی و فراکتال به سیستم میبخشند. 2_خواص غالب عملکردهای برنامه‌ریزی نشده در طول عملیات مغلوب و به کنار گذارده خوآهندشد.درحقیقت مدول ها, بر اثر برهم کنش اجزا خود را سازمان دهی می‌کنند 3_ ثبات سیستم: برخی اختلالات داخلی و خارجی می‌توانند در درون سیستم مضمحل شوند ولی برخی ديكر باعث بروز عوارض غیر منتظره‌ای درسیستم می‌شوند. قانوتی برای میزان انتشار و طول آتر گذاری اختلالات باید وجود داشته باشد. 4 كنترل غير متمركزكنترل در تمام سیستم توزیع شده است و تصمیم های موضعی توسط اجزا و مدول ها و در محدودة محدودیت ها اتخاذ می‌شوند. 5_ جریان اطلاعات: افزایش جریان اطلاعات می‌تواند معرف حرکتی از ثبات به سمت آشوب باشد. در سیستم های اجتماعی می‌توان این پدیده را از طریق فناوری اطلاعات مورد بررسی قرار داد. 

صفحه 32:
ویژگی های تئوری آشوب 

صفحه 33:
(butterfly effect) lato» 31 اثر پرونه ای اين تئوری به گونه ای است که يك تغییر جزئی در ایتدا منجر به يك دگرگونی بسیار بزرگ در پایان کار خواهد شد, لورنس می نویسد؛ اگر پروانه ای در " پکن " پر بزند ممكن است بر اثر اين يرزدن ابرى حركت عه سطوفانی.ابجاد تنتود ‎١‏ طوفان در نبویودک_ یی تعيير ون معادلات جوى پر زدن پروانه در پکن ‎as‏ 

صفحه 34:
در نظریه آشوب یا بی نظمی اعتقاد بر آن است که در تمامی ‎owes‏ ‏نقاطى وجود دارند که تغیبری اندک در آن‌ها باعث تغییرات عظیم خواهد شد . 

صفحه 35:
خود مانايى /خاصيت هولوكرافى ) ‎(Self similarit‏ در تئورى آشوب؛ نوعى شبلهت بين اجزاء وكل قلبل تشخيص است. بدین ترتیب که هر جزثی از الکو همانند و مشلبه کل می باشند. در معادلات آشهبی » الگوهای ترسیمی » نشانگر نمعی شباهت بین اجزا و کلعی باشند سبه لین ترقیب که هر جیئی از الگو همانند و مشابه کل می باشند . 

صفحه 36:
به اين خاصيت هولوگرافی گفته می شود. اولین بار هولوگرافی در سال ۱۹۴۸ توسط دنیس گابور مطرح شد. مورگان در کتاب خود تحت عنوان « نگارهای سازمان» در استعاره سازمان به مثابه مغز ویژگی های هولوگرافی را عبارت از: جزء خاصیت کل را داشته و مانند تن عمل می کند. سیستم توانایی يادكيرى را دارد» سیستم دارای توانایی خودسازماندهی است. حتی اگر قسمتهایی از سیستم برداشته شود سیستم به راحتی می تواند به فعالیت خود ادامه دهد. ‎Ve‏ 

صفحه 37:
هولو گرافی در اطلاعات هولوگرافیک یکی از شاهکارهای لیزری است که اطلاعات را بصورت اشعه هایی نوری و صفحه ای بنام هولوگرام بگونه ای ضبط می کند که کل در همه اجزاء منعکس می باشد .بدین ترتیب اگر صفحه ی هولوگرام بشکند در هر تکه همه خواص کل وجود دارد. همچون آینه ای که در هر قطعه آن خاصیت بازتابی آینه موجود است 

صفحه 38:
سا زگاری بویا / خود ساز ماندهی ‎dinamyc)‏ ‎(adabtation‏ سیستمهای بی نظم در ارتباط با محیطشان مانند موجودات زنده عمل می کنند ونوعى تطابق و سازكارى بويا بين خود ومحيط بيرامونشان ايجاد مى کنند. از ويزكى هاى اين سيستم خود کنترلی » هم افزایی اجزا؛ عناصر خود ياد كيرنده» انعطاف يذيرى سيستم است . 9 =a] 1 

صفحه 39:
مورگان خاصیت خود نظمی در سیستم ها را تابع چهار اصل می داند. نخست آن که سیستم باید توان احساس و درک محیط خود و جذب اطلاعات از آن را دارا باشد. دوم آن که. سیستم باید قادر به برقراری ارتباط بین این اطلاعات و عملیات خود باشد. سوم آن که سیستم باید قدرت آ گاهی از انحرافات را داشته باشد چهارم آن‌که. توانلیی اجرای عملیات اصلاحی برای رفع مشکلات را دارا باشد. هرگاه این چهار اصل برقرار شوند رابطه ای بین سیستم و محیط ایجادشده و سیستم خود نظم می گردد و در مقلبل وقلیع. نوعی هوشمندی از خود پروز می دهد.. ‎he‏ ~ 

صفحه 40:
جاذبه هاى عجيب ‎(streng attractors)‏ جاذبه های عجیب در همه جا حضور دارند » همه آنچه را که ما در نظر اول بی نظم وآشوبناك مى یابیم در دراز مدت و با تکرار ؛ الگویی منظم از خود ن می دهند . جاذبه های عجیب از الگویی پیروی می کنند که اين الگوبه آنان معنی مفهوم می بخشند . خلاصه آنکه آشوبناک بودن روندها همه خبر از نظمی پنهان و کشف نشده می دهند . از مثالهای این پدیده می توان به الگوی پاندولی اشاره کرد . جافبه ها انواع مختلف دارند مانند جاذبه نقطه ثابت؛ جافبه دور محدود؛ جافبه گوی مانندوجاذبه غریب یا بی نظم . جاذبه های عجیب برخلاف جاذبه های قبلی که نوعی نظم وقابلیت پیش بینی داشتند ؛ بى نظم هستند وبه همین خاطر برخی آنها را جاذبه های بی نظم نیز نامیده اند . 

صفحه 41:
جاذبه های غریب بدون الکو نیستند و از الگوی خاصی پیروی می کنند و ارزش آنها هم درهمین الگو داشتن است. لین جاذبه ها دارای ویژگی های هندسی پیچیده ای هستند و دارای ابعاد غیر صحیح می باشند و مسیر آن‌هابه هم پیچیده. چندجهته و گسترده است. در جاذبه های غریب هیچ مسیری تکرار نمی شود و هر مسیر برای خود مسیری جدید است . 

صفحه 42:
۰ 2 oe : ‏کاربرد تئوری آشوب‎ ‏تئوری آشوب در رشته ها و گرایش های مختلف بسیار نفوذ پیدا‎ کرده است. به گونه ای که امروزه کمتر سازمانی را می توان یافت که رگه هایی از آشوب در آن وجود نداشته باشد. 

صفحه 43:
1 ۳ ۵ ریاضی : پراساس نظریات ماندل بروت که پایه گذار هندسه جدیدی بود ابرها مثل کره. کوهها مثل مخروط و رعد و برق مثل خطی مستقیم نیست که بتوان ریاضیات خطوط مخروط و کره آنها را اندازه گیری کرد» هندسه جدیدی لازم است که هندسه چین و چروک هاء سوراخ هاء بيج و تابهاء اهمواری ها و تلاطم هاست او در این هندسه مسئله شکستگی ها (فراکتالها) را عنوان نمود و براساس فرمول های پیشنهادی توانست آنها را اندازه گیری ‎AS‏ 

صفحه 44:
اقتصاد : با توجه به احتمال وجود فرآیند آشوبی در سری های اقتصادی اعمال روش استاندارد متداول در اقتصاد سنجی يعنى به كا ركيرى مدل هاى برآوردى و يبش بينى اين سرى ها ناكافى بوده و در برخى از موارد نيز نتايج كمراه كننده اى به دنبال داشته است. 

صفحه 45:
۰ a هوس مصنوعی ۱۷۱5 به كاركيرى قوانين آشفتكى در فناورى هاى هوش مصنوعى از مصاديق كاربرد تثورى آشوب در سيستم هاى اطلاعات مديريت (1/15) است. و اکنون پیشرفت های نظام هوش مصنوعی به كونه اى است كه در زمان بروز مشكل مى توان با نظام های مشابه رایانه ای ارتباط برقرار کرده و از آن مشورت لازم را گرفت. براساس نظریه «باوم» رفتار کلی نظام های گوناگون و مختلف یکسان و مشابه است» اين تئوری باوم تحت عنوان تئوری جهانی خود مانندی و عمومیت رواج یافته است. با استفاده از اصول تنوری آشوب دانشمندان توانستند حجم زیادی از اطلاعات را در دیسک های فشرده ذخیره نمایند» این دیسک ها اطلاعات را با طول موج های مختلف یط کرده و دارای جندین لانه می باشند. ۲ =a 

صفحه 46:
خلاقیت یک فرایند روانشناختی است که پیش از نوآوری روی می‌دهد و با توجه به نظم و پایداری بیش از حدی که به ارمغان می‌آورد اثرات معکوسی در پی دارد. 

صفحه 47:


صفحه 48:
دانشگاه پیام نور کرج با تشکر از صبر و حوصله شما ee 

به نام خداوند زنگی به توان فیزیک :آدرس وبالگ www.physics-pnu.blog.ir : پست الکترونیک ، Sarat.moheban@gmail.com نظریه آشوب ‏Chaos theory نظم در بی نظمی ارائه دهنده : مهدی بشکنی تئوری آشوب از آشفتگی زندگی زائیده می شود، در حالی كه از نظم عادت بوجود می آید.. آدامز مورخ آمریكایی انقالب های علمی و تکنولوژیکی دائما در حال رخ دادن هستند انسان نیز به تبع آن پیوسته در تغییر است پس هر چه از آن انسان است هم تغییر میکند برخی آشوب را پس از نسبیت و فیزیک کوانتومی سومین انقالب فیزیک در قرن بیستم نامیده اند، جمله بی‌قراریت ،از طلب قرار توست طالب بی‌قرار شو ،تا که آیدتمولوی قرار آیدت قوانين جبري طبيعي ،كماكان حاكميت دارند و پي برده شده كه سيستم ها به شيوه اي دوراني عمل مي كنند كه در آن بي نظمي منجر به نظم و نظم منجر به بي نظمي مي شود. امروزه ديگر تصور ساده از نحوه فعاليت جهان جاي خود را به تصوري پيچيده و پارادوكس گونه داده است. اين علم جديد تئوري پيچيدگي ناميده مي شود و جنبه اي از اين علم كه توجه همگان را به خود جلب كرده است تئوري آشوب يا نظم در بي نظمي ناميده مي شود. ● تاریخچه : اولین شخصی که با خاصیت آشوب برخورد کرد Hadamardبود ،وی در سال ۱۸۹۸هنگامی که مشغول کار روی سیستمی مبتنی بر سر خوردن ذرات روی سطح بدون اصطکاک و با خم ثابت بود ،پی برد که این سیستم نسبت به شرط اولیه بسیار حساس است ،پس از ،Hadamardپوانکاره در سال ۱۹۰۰هنگامی که مشغول مطالعه روی مسئله جرم ماه ،زمین و خورشید بود پی برد که این قبیل از مسائل توسط قوانین نیرو و حرکت نیوتن و قوانین کپلر قابل حل نیست و نوعی مسئله آشوب به نظر می رسد .این مسئله به بررسی چگونگی رفتار ،مسیرهای حرکت و سرعت حرکت اجرا می پردازد که به طور متقابل بر همدیگر اثر می گذارند .پس از پوانکاره دانشمندانی مانند Birkhoff، Little woodو Cartwrightنیز در مورد مسائل سیستم های دینامیکی غیرخطی به مطالعه پرداختند .پس از سال ۱۹۵۰نظریه آشوب با سرعت بیشتری به حرکت خود ادامه داد زیرا رفتارهایی که تئوری خطی امکان پاسخگویی به آنها را نداشت ،روز به روز بیشتر می شد به عالوه با ظهور رایانه ها در دفاتر کار و ادارات و توانایی این دستگاه ها برای محاسبه اعمال تکراری ،بسیاری از مسائل آشوب که درگیر تکرارهای بسیار زیاد و فرمول های ساده ریاضی بودند قابل حل به نظر رسید .در سال ۱۹۷۷ برای نخستین بار یکصد نفر از دانشمندان علوم مختلف در کشور ایتالیا گردهم آمدند تا اطالعات خود را در کنند و این نخستین گردهمایی جهانی در مورد تئوری آشوب بود که برگزار مورد تئوری آشوب با هم مبادله کنند می شد. مطالعه در مورد این مبحث در حقیقت از مطالعات هواشناسی شروع شد. مهم ترین شعار نظریه آشوب : پروانه ای در آفریقا بال می زند و گردبادی در آمریکای جنوبی شکل می گیرد. در جای دیگری ،گروهی از دانشمندان علم ژنتیک مشغول مطالعه بر نقشه ژنتیکی قورباغه ها بودند شعار مهم دوم نظریه آشوب : زندگی برای بقا ،راه خود را خواهد یافت. این نظریه در ابتدا تنها یک نظریه بود.ما مطالعات بعدی آن را به یک تئوری تبدیل کرد .مطالعات بیشتر آن را به حد علم نیز رساندند. اين نظريه سپس در حيطه تمام علوم و مباحث تجربي ،رياضي، رفFتاري ،مديريتي و اجتماعي واردشده و اساس تغييرات بنيادي درعلوم به ويژه هواشناسي ،نجوم ،مكانيك ،فيزيك ،رياضي، زيست شناسي ،اقFتصاد و مديريت را فراهم آورده است . تئوری آشوب ،سیستم های دینامیکی بسیار پیچیده ای مانند اتمسفر زمین ،جمعیت حیوانات ،جریان مایعات، تپش قلب انسان ،فرآیندهای زمین شناسی و ...را مورد بررسی قرار می دهد. انگاره اصلی و کلیدی تئوری آشوب این است که در هر بی نظمی ،نظمی نهفته است. ب!ه ای!ن معن!ا ک!ه نبای!د نظ!م را تنه!ا در ی!ک مقیاس جستجو کرد؛ پدیده ای ک!ه در مقیاس محل!ی ،کامال تصادفی و غیرقاب!ل پیش بین!ی ب!ه نظ!ر م!ی رس!د چ!ه بس!ا در مقیاس بزرگت!ر ،کامال پایا ( )Stationaryو قابل پیش بینی باشد. تئوری پیچیدگی چیست ؟ ت!ا چندی قب!ل اندیشمندان جهان را مجموع!ه ای از س!یستم های!ی تصور م!ی کردندک!ه مطاب!ق ب!ا قوانی!ن ج!بری طبیع!ت ،ب!ه طریق!ی مشخص و قاب!ل پیشبینی ،در حال حرک!ت هستند .اکنون آنان بر نقش خالقانه بی نظم!ی و آشوب تاکی!د کرده و جهان را مجموع!ه ای از س!یستم هایی میدانند که به شیوه های خود سازمان ده عمل می نمایند واژه آشوب چه معنی می دهد ؟ واژ!ه chaosب!ه طور س!نتی ب!ه عنوان ب!ی نظمی و آشوب و فقدان ه!ر گون!ه س!اختار ی!ا نظ!م تعری!ف م!ی شود .تعری!ف جدید آشوب اشاره بر آ!ن دارد ک!ه ب!ی نظم!ی ممک!ن اس!ت ک!ه ص!رفا سطح باالیی از پیچیدگی باشد که شاید از فرایندهای قطعی ناشی شود . هيلز در 1990آشوب يا بي نظمي را اينگونه تعريف مي كن!د :بی نظمی و آشوب نوع!ی نظ!م در ب!ی نظم!ی اس!ت .ب!ی نظ!م از آن رو ك!ه نتاي!ج آ!ن ب!ی نظم!ی منظ!م غي!ر قاب!ل پي!ش بين!ي اس!ت ومنظم بدان جهت كه از نوعی قطعيت برخوردارست. آدام!ز آشفتگ!ی را اينگون!ه تعري!ف م!ی كن!د :از آشفتگ!ی زندگی زائيده می شود درحاليكه ازنظم عادت به وجود می آيد. بي نظمي درمفهوم علمي يك مفهوم رياضي محسوب مي شود كه شايد نتوان خيلي دقيق آن‌را تعريف كرد اما مي توان آن‌را نوعي اتفاقي بودن همراه باقطعيت دانست. قطعي!ت آ!ن بخاط!ر آ!ن اس!ت ك!ه بي‌نظم!ي دالي!ل دروني دارد وب!ه عل!ت اختالالت خارج!ي رخ نم!ي دهد و اتفاقي‌ بودن بدلي!ل آن‌ك!ه رفتار ب!ي نظم!ي ،ب!ي قاعده و غيرقابل پيش بيني دقيق است. اصول اولیه تئوری بی نظمی: ال!!ف ـ هم!!ه س!!یستمهای دینامیک!!ی غیرخطی دارای اتراکتور Attractorهستند. ب ـ ای!ن س!یستمها ازنظ!م ب!ه ب!ی نظم!ی و ازب!ی نظم!ی ب!ه نظم میرسند. پ ـ ای!ن س!یستمها بع!د از گذار از اتراکتوره!ا س!گانه به فراکتال ها Fractalمیرسند. ت ـ اتراکتوره!ا نقط!ه تعادل س!یستم های دینامیک!ی را ب!ه نمایش میگذارند بحث اتراکتورها بحث مرکزی تئوری بی نظمی است، اتراکتوربه معنی ساده آن یعنی نقطه جذب . اگ!ر ي!ك س!يستم آشوب!ي را در مقط!ع زمان!ي خاصي بُرش بزني!م ,فق!ط هرج ‌و مرج مي‌بينيم؛ چيزي در مايه‌ بي‌نظمي ،آشفتگي و پيش‌بيني‌ناپذيري كامل. در حالي‌ك!ه اگ!ر نگاه فرايندي داشت!ه باشيم و توس!عه س!يستم آشوب!ي را در فاص!له زمان!ي كافي نگاه كني!!م ،مي‌تواني!!م شاه!!د باشي!!م ك!!ه درجه مشخصي نظم از درون آشوب بيرون مي‌آيد. برخي ويژگي‌هاي بنيادي سيستم‌هاي آشوبي است _ يك سيستم آشوبي است :اگر رفتار آينده آن را نتوان به دقت پيش‌بيني كرد. چگونگي آغاز آن معلوم است اما اينكه چگونه به پايان مي‌رسد مشخص نيست. _ يك سيستم باز است :به اين معنا كه با محيط خود مبادله‌ اطالعاتي ،انرژيايي و مادي دارد. _يك سيستم پويا و نه ايستا است :ويژگي‌هاي آن مستمرا ً با گذشت زمان تغيير مي‌كند _ ی ك س يستم اتالف ي اس ت :اگ ر تكام ل و گذار آ ن در ط ي زمان برگشت‌ناپذير باشد و فقط زماني كه ناپديد شود از حركت باز مي‌ايستد. _ يك سيستم غيرخطي است :اگر نتيجه آن به‌گونه‌اي غيرقابل پيش‌بيني ،بيشتر از مجموع اجزاست يعني سيستم توانايي هم‌ا‌فزايي دارد. "پري گوگين" برنده جايزه نوبل معتقد است كه دو نوع سيستم آشوبي وجود دارد: _1سيستم انرژي پايين _ 2سيستم انرژي باال. آشوب همراه با اغتشاش و انرژي باال : ِ بي‌نظمي موجود در آن بذر ,نظم را در دل خود دارد .به بيان ديگر در قلمرو آشوب كه وقوع هر چيزي ممكن به‌نظر مي‌رسد ،يك "جاذب عجيب" وارد بازي مي‌شود و نوع جديدي از نظم از درون آشوب آشكار مي‌شود .وضعيتي كه در طي آن آشوب به‌خاطر وجود به‌اصطالح "جاذب عجيب" دست به "خودسازماندهي" مي‌زند اهداف نظریة پیچیدگی: _توضیح ساختارهای غالب (خودسازمان دهی) _ اندازه گیری پیچیدگی نسبی(پارامترهای چند گانه سلسله مراتبی) _تدارک روشهای کنترل سیستمهای پیچیده (نقاط عطف) _ به وجود آوردن مدلهای کارآ (تلخیص) _ به دست دادن پیش گویی کننده های آماری ( محدودیت ها) _حل مسائل غیرمعمول (میانبر) _نمایش کاربردهای جدید محتمل (نوآوری) عملی _ !عات ب!!!را!یت!!!مام ا!هدا!فم!یب!!!ای!ستیرو!ش!ه!ای . ک!!میک!!رد!نق!!وا!ن!ینت!!!رت!یبو ا!ط!ال .ک!!میس!!از!یا!ی!جاد ش!!وند (ی!!عنیب!!!اید ق!!اب!لم!حاس!به ب!!!اش!ند) تحلیل سیستم‌های پیچیده: _1نمایة نحوة اتصال :اجزا ب!ه طور متوس!ط دارای بی!ش از ی!ک ورودی و بی!ش از ی!ک! خروج!ی هستند (ولی نه آنقدر زیاد که منتهی به آشوب شود. _2وضعیت تبدیل نس!بت ب!ه ورودی های مورد اس!تفادة س!یستم و متوس!ط خروجیهای ایجاد شده توسط آ!ن ب!ه طور تقریب!ی برابر ب!ا 1اس!ت .اگ!ر ای!ن اختالف بس!یار کمت!ر از 1باش!د س!یستم ب!ه س!مت ی!ک وضعیت ایستا همگر!ا و اگر بسیار بیشتر از 1باشد ،سیستم به سمت وضعیت آشوبناک واگرا خواهد شد. _3قابلیت یادگیری اجزا قابلی!ت یادگیری از تجارب گذشت!ه را دارند .ای!ن یادگیری برای تغیی!ر دادن قواعد سیستم و بهینه سازی انتقال وضعیت‌ها به کار می رود. _4عملکرد موازی :برخ!ی از اجزا ب!ه طور خودکار و موازی فعالی!ت م!ی کنند .ای!ن پدیده باعث ارتقای سرعت پاسخ!گویی و قابلیت تطابق سیستم خواهد شد. _5تغیی ر بره م کنشه ا:اجزا قادرن!د اجزای دیگ!ر را ک!ه ب!ا آنه!ا برهمکن!ش دارن!د تغیی!ر دهند.ای!ن تغییر می‌تواند دائمی یا موقت باشد. _6حلقه های بازخورد :در حلق!ة بازخورد خروجی‌ه!ا ب!ه س!مت ابتدای فراین!د بازگش!ت داده می‌شون!د به گونه‌ای که نتایج عملکردهای واقعی باعث تصحیح! فرآیند خواهد شد.  _7قابلی ت کنترل :تمام متغبره!ا برای ثبات بای!د قاب!ل کنترل باشن!د (متغ!برهای غی!ر قابل کنترل معرف پتانس!یل آشوب هس!تند) ول!ی کنترل نبای!د باع!ث ایجاد تغی!ر شود ،بلک!ه ص!رفا ً بای!د سیستم را در محدوده‌های تعریف شده نگهدارد. _8حوزه های جذب :راههای مختلف!ی در دس!ترس هس!تند ک!ه می‌توانن!د ب!ه ی!ک هدف برسند .انعطاف پذیری پاسخ و آزادی خالقیت در اینجا مطرح است. _9مرزهای خارجی :مرزهای سیستم ن!ه کامال ً بسته‌اند و نه کامال ً باز ،از صافی گذراندن اطالعات در اینجا الزم به نظر می‌رسد. _10عملکرد سیستم :اهداف ی!ا عملکرده!ا می‌توانن!د چن!د گان!ه باشن!د ،ای!ن ام!ر ی!ک وجه!ة چن!د بعدی به سیستم خواهد بخشید. _11بلوک های سازنده زیر سیستم‌ها در ابعاد مختلف می‌توانند وجود داشته باشند ک!ه یک ساختار مدولی و فراکتال به سیستم میبخشند. _12خواص غال ب عملکردهای برنامه‌ریزی نشده در طول عملیات مغلوب و به کنار گذارده خواهندشد.درحقیقت مدول ها ،بر اثر برهم کنش اجز!ا خود را سازمان دهی می‌کنند _13ثبات سیستم :برخ!ی اختالالت داخل!ی و خارجی می‌توانن!د در درون س!یستم مضمح!ل شون!د ول!ی برخی دیگ!ر باع!ث بروز عوارض غی!ر منتظره‌ای درس!یستم می‌شوند .قانون!ی برای میزان انتشار و طول اثر گذاری اختالالت باید وجود داشته باشد. _14کنترل غیر متمرکزکنترل در تمام س!یستم توزی!ع شده اس!ت و تص!میم های موضع!ی توس!ط اجزا و یا مدول ها و در مح!دودة محدودیت ها اتخاذ می‌شوند. _15جریان اطالعات :افزای!ش جریان اطالعات می‌توان!د معرف حرکت!ی از ثبات ب!ه سمت آشوب باشد .در سیستم های اجتماعی می‌توان این پدیده را از طریق فناوری اطالعات مورد بررسی قرار داد. ویژگی های تئوری آشوب خود مانایی سازگاری پویا اثر پروانه ای جاذبه های عجیب اثر پروانه ای ()butterfly effect اث!ر پرون!ه ای اي!ن تئوری ب!ه گون!ه ای اس!ت ك!ه ي!ك تغيي!ر جزئی در ابتدا منج!ر ب!ه ي!ك دگرگون!ی بسيار بزرگ در پايان كار خواه!د ش!د ،لورن!س م!ی نویس!د؛ اگ!ر پروان!ه ای در " پك!ن " پر بزن!د ممك!ن اس!ت بر اث!ر اي!ن پرزدن ابری حرکت کرده و در نيويورك طوفانی ايجاد شود . طوفان در نیویورک پر زدن پروانه در پکن تغییر در معادالت جوی در نظريه آشوب يا بي نظمي \ا، اعتقاد بر آن است كه در تمامي پديده ه نقاطي وجود دارند كه تغييري اندك در آن‌ها باعث تغييرات عظيم خواهد شد . خود مانایی /خاصیت هولوگرافی ( )self similarit \ل تشخیص \ت بين اجزاء وكل قاب \ی شباه در تئوری آشوب؛ نوع \ه كل می \د و مشاب \و همانن \ی از الگ \ر جزئ \ت .بدين ترتيب كه ه اس باشند. \ی شباهت \ر نوع \یمی ،نشانگ \ی ،الگوهای ترس در معادالت آشوب \ی از الگو \ر جزئ \ه ه \ب ک \ن ترتی \ه ای \د ،ب \ی باشن \ل م \ن اجزا و ک بی همانند و مشابه کل می باشند . به اين خاصيت هولوگرافي گفته مي شود. اولين بار هولوگرافFي در سFال 1948توسFط دنيس گابور مطرح شد. مورگان در كتاب خود تحFت عنوان « نگارهاي سFازمان» در استعاره سFازمان بFه مثابFه مغFز ويژگFي هاي هولوگرافFي را عبارت از :جـزء خاصFيت كـل را داشتFه و ماننFد آFن عمFل مFي كنFد ،سFيستم توانايي يادگيري را دارد ،سFيستم داراي توانايي خودسFازماندهي اسFت .حتي اگFر قسFمتهايي از سFيستم برداشتFه شود سFيستم بFه راحتFي مFي توانFد به فعاليت خود ادامه دهد. هولوگرافی در اطالعات هولوگرافيك يكی از شاهكارهای ليزری اسFت كه اطالعات را بصFورت اشعFه هايی نوری و صفحه ای بنام هولوگرام بگونFه ای ضبFط مFی كنFد كه كل در همFه اجزاء منعكس مFی باشFد .بدين ترتيب اگFر صفحه ی هولوگرام بشكنFد در هFر تكه همFه خواص كل وجود دارد .همچون آينFه ای كه در هFر قطعFه آFن خاصيت بازتFابی آينه موجود است . سازگاری پویا /خود سازماندهی (dinamyc ) adabtation سيستمهای بی نظم در ارتباط با محيطشان مانند موجودات زنده عمل می كنند ونوعی تطابق و سازگاری پويا بين خود ومحيط پيرامونشان ايجاد مي كنند. از ویژگی های این سیستم خود کنترلی ،هم افزایی اجزا ،عناصر خود یاد گیرنده، انعطاف پذیری سیستم است . مورگان خاصيت خود نظمي در سيستم ها را تابع چهار اصل مي داند. نخس ت آن‌كه س يستم بايد توان احس اس و درك محيط خود و جذب اطالعات از آن را دارا باشد. دوم آن‌كه ،سيستم بايد قادر به برقراري ارتباط بين اين اطالعات و عمليات خود باشد. سوم آن‌كه ،سيستم بايد قدرت آگاهي از انحرافات را داشته باشد چهارم آن‌كه ،توانايي اجراي عمليات اصالحي براي رفع مشكالت را دارا باشد. هرگاه اين چهار اصل برقرار شوند رابطه اي بين سيستم و محيط ايجادشده و سيستم خود نظم مي گردد و در مقابل وقايع ،نوعي هوشمندي از خود بروز مي دهد.. جاذبه های عجیب () streng attractors جاذبه های عجیب در همه جا حضور دارند ،همه آنچه را که ما در نظر اول بی نظم وآشوبناک می یابیFم در دراز مدت و با تکرار ،الگویی منظم از خود نشان مFی دهنFد .جاذبه های عجیFب از الگویی پیروی مFی کننFد که این الگFو بFه آنان معنFی مفهوم مFی بخشنFد .خالصFه آنکFه آشوبناک بودن روندها همFه خFبر از نظمFی پنهان و کشFف نشده مFی دهنFد .از مثالهای ایFن پدیده مFی توان بFه الگوی پاندولی اشاره کرد . جاذبFه هFا انواع مختلFف دارنFد ماننFد جاذبFه نقطFه ثابFت؛ جاذبFه دور محدود؛ جاذبFه گوی مانندوجاذبه غريب يا بFی نظFم .جاذبFه های عجیFب برخالف جاذبFه های قبلFی كه نوعFی نظFم وقابليت پيش بينی داشتند ؛ بی نظم هستند وبه همين خاطر برخی آنها را جاذبه های بی نظم نيز ناميده اند . جاذبه هاي غريب بدون الگو نيستند و از الگوي خاصي پيروي مي كنند و ارزش آنها هم درهمين الگو داشتن است. اين جاذبه ها داراي ويژگي هاي هندسي پيچيده اي هستند و داراي ابعاد غير صحيح مي باشند و مسير آن‌ها به هم پيچيده، چندجهته وگسترده است. در جاذبه هاي غريب هيچ مسيري تكرار نمي شود و هر مسير براي خود مسيري جديد است . کاربرد تئوری آشوب : تئوری آشوب در رشتFه هFا و گرایFش های مختلFف بسیار نفوذ پیدا کرده است .به گونه ای که امروزه کمتر سازمانی را می توان یافت که رگه هایی از آشوب در آن وجود نداشته باشد. ● ریاضی : براسFاس نظریات ماندل بروت کFه پایFه گذار هندسFه جدیدی بود ابرها مثFل کره ،کوههFا مثFل مخروط و رعFد و برق مثFل خطFی مسFتقیم نیست کFه بتوان ریاضیات خطوط مخروط و کره آنها را اندازه گیری کرد، هندسFه جدیدی الزم اسFت کFه هندسFه چیFن و چروک هFا ،سFوراخ ها، پیFچ و تابهFا ،ناهمواری هFا و تالطFم هاسFت ،او در ایFن هندسFه مسئله شکسFتگی هFا (فراکتالهFا) را عنوان نمود و براساس فرمول های پیشنهادی توانست آنها را اندازه گیری کند. ● اقتصاد : با توجه به احتمال وجود فرآیند آشوبی در سری های اقتصادی ،اعمال روش استاندارد متداول در اقتصاد سنجی یعنی به کارگیری مدل های برآوردی و پیش بینی این سری ها ناکافی بوده و در برخی از موارد نیز نتایج گمراه کننده ای به دنبال داشته است. هوش مصنوعیMIS بFه کارگیری قوانیFن آشفتگFی در فناوری های هوش مصFنوعی از مصادیق کاربرد تئوری آشوب در سیستم های اطالعات مدیریت ( )MISاست. و اکنون پیشرفFت های نظام هوش مصFنوعی بFه گونFه ای اسFت کFه در زمان بروز مشکFل می توان بFا نظام های مشابFه رایانFه ای ارتباط برقرار کرده و از آن مشورت الزم را گرفت. براسFاس نظریFه «باوم» رفتار کلFی نظام های گوناگون و مختلFف یکسFان و مشابFه اسFت ،این تئوری باوم تحت عنوان تئوری جهانی خود مانندی و عمومیت رواج یافته است. بFا اسFتفاده از اصFول تئوری آشوب دانشمندان توانسFتند حجم زیادی از اطالعات را در دیسFک های فشرده ذخیره نماینFد ،ایFن دیسFک هFا اطالعات را بFا طول موج های مختلف ضبط کرده و دارای چندین الیه می باشند. بزرگترين خالقيت‌ها در "كرانه‌هاي آشوب" روي مي‌دهند. خالقيت يك فرايند روانشناختي است كه پيش از نوآوري روي مي‌دهد و با توجه به نظم و پايداري بيش از حدي كه به ارمغان مي‌آورد اثرات معكوسي در پي دارد. استفاده شده از مقاالت : دکتر نرجس شکری مهندس نرجس دهقانی زاده با تشکر از صبر و حوصله شما